زنجیر های باربرداری

آشنایی با زنجیرهای باربرداری

زنجیرهای باربرداری برای بلند کردن بارها استفاده می شوند. می توان گفت وظیفه آنها اتصال قرقره ها به بار از طریق قلاب ها یا حلقه های معلق متصل به انتهای آنها است. در ساخت این زنجیرها از فولاد(گالوانیزه، غیر گالوانیزه، صیقلی و غیره) یا فولاد ضد زنگ استفاده می شود. حلقه های زنجیرهای باربرداری با توجه به نوع کاربرد آنها می‌تواند بلند یا کوتاه باشد. برخی از این زنجیرها در یک سر و برخی در دو سر خود مجهز به قلاب هستند. میزان تحمل بار زنجیرهای باربرداری یکسان نیست و هر زنجیری تا وزن خاصی را می تواند تحمل کند. طول زنجیرها نیز متفاوت است. در ضمن امکان کوتاه و بلند کردن آنها نیز وجود دارد.

نگهداری از زنجیر باربرداری

زنجیرهای باربرداری نیز مانند عناصر مکانیکی دیگر در طول زمان در معرض ساییدگی قرار می گیرند و در صورت عدم استفاده و نگهداری صحیح ممکن است آسیب ببینند. بنابراین هنگام استفاده از آن‌ها باید رویه های ایمنی را رعایت کرد و به خوبی از آن‌ها نگهداری نمود تا خواص مکانیکی آن‌ها حفظ شود.

نگهداری صحیح زنجیر بالابر نه تنها سبب صرفه جویی اقتصادی می شود؛ بلکه برای حفظ ایمنی پرسنل هنگام کار با دستگاههای بالابر نیز ضروری است. بهتر است زنجیرهای بالابر در کیسه مخصوص خود نگهداری شوند؛ زیرا اغلب این کیسه ها طوری طراحی شده اند که مانع زنگ زدگی زنجیر می شوند. به عنوان مثال آغشته به روغن های ضد زنگ هستند.

ویژگی های زنجیر باربرداری

برخی از ویژگی هایی که هنگام خرید زنجیرهای باربرداری باید به آن‌ها توجه نمود؛ به شرح زیر هستند:

• درجه زنجیر: این فاکتور صرفاً نشان دهنده سطح مقاومت ماده مورد استفاده برای ساخت زنجیر نیست؛ بلکه به طور کلی به خواص مکانیکی محصول نهایی مربوط می شود. برای زنجیرهای با تحمل زیاد از یک حرف و برای زنجیرهای با تحمل متوسط از یک عدد به عنوان نمره استفاده می شود.
• بعد اسمی زنجیر: نشان دهنده قطر حلقه های زنجیر بر حسب میلی متر است.
• عرض داخلی زنجیر: عددی بر حسب میلی متر است.
• عرض خارجی زنجیر: عددی بر حسب میلی متر است.
• توانایی : این داده نشان دهنده حداکثر باری است که زنجیر می تواند در شرایط ایده آل به صورت عمودی بلند کند. این داده نظری است و شرایطی مانند باد، باران و دما را در نظر نمی گیرد.

لازم به ذکر است که یکی از موارد دیگر که باید هنگام خرید زنجیر باربرداری مورد توجه قرار گیرد؛ حلقه های اتصال است. این حلقه ها در انتهای زنجیر قرار دارند و برای اتصال به قلاب استفاده می شوند.

همراه هر زنجیر باربرداری باید صفحه مشخصات آن مانند درجه و توانایی موجود باشد تا از ایمن بودن کار با آن اطمینان حاصل شود.

انواع زنجیرهای باربرداری

زنجیرهای باربرداری بر اساس جنس آنها به گروه های زیر تقسیم می شوند:

• زنجیر معمولی
• زنجیر گالوانیزه
• زنجیر فولادی ضد زنگ
• زنجیر فولاد منگنزی
• زنجیر ضد انفجار

در ادامه هر یک از این انواع را مورد بررسی قرار می دهیم.

زنجیرهای باربرداری معمولی

زنجیرهای باربرداری معمولی به طور کلی به زنجیرهای کروم اندود گفته می شود. کروم در اتمسفر بسیار پایدار است و حتی می تواند در محلول های قلیایی، اسید نیتریک و کربنات حالت پایداری خود را حفظ کند. کروم دارای بافتی سخت بوده و به خوبی در برابر سایش مقاومت می کند. نقطه ضعف آبکاری کروم این است که به طور کامل از رنگ زدگی فلز زیرین جلوگیری نمی کند.

زنجیرهای باربرداری گالوانیزه

پوشش رویی این زنجیرها معمولاً سفید شده است و به سختی در هوای خشک تغییر می کند. این پوشش رویی از خوردگی فلز جلوگیری می کند. در واقع گالوانیزه زنجیر از اکسید شدن زنجیر در تماس با هوا جلوگیری می کند و مانع زنگ زدن زنجیر می شود. زنگ زدن زنجیر، سبب کاهش کارایی آن می گردد. همچنین گالوانیزه می تواند از اصطکاک زنجیر جلوگیری کند و سبب افزایش مقاومت زنجیر در برابر سایش شود. بنابراین کار با زنجیرهای های گالوانیزه ایمن تر است.

زنجیرهای باربرداری فولادی ضد زنگ

این زنجیرها دارای ضریب ایمنی بالا و عملکرد خوبی هستند. در ضمن وزن آنها سبک بوده و حمل و نقل آنها آسان است. از این زنجیرها عمدتاً برای جابه جایی مواد، بسته بندی و کشش در پتروشیمی، معادن، بنادر و صنایع سبک استفاده می شود. این زنجیرها دارای استحکام کششی بالایی هستند و برای کار در جاهایی که نیاز به سرعت بالا و مقاومت در برابر سایش یا ضربه است؛ مناسب هستند.

زنجیرهای باربرداری فولاد منگنزی

این زنجیرها بسیار محکم هستند اما نمی توانند در برابر زنگ زدگی و خوردگی به خوبی مقاومت کنند. به منظور مقابله با این مشکلات معمولاً یک لایه محافظ روی سطح زنجیر کشیده می شود تا بتوان از آن در محیط های مرطوب و محیط های قلیایی- اسیدی نیز استفاده کرد.

زنجیرهای باربرداری ضد انفجار

زنجیرهای باربرداری از جمله لوازم حیاتی مورد استفاده در بالابر ها هستند. در برخی مکان های کاری مانند پالایشگاه های نفت، نیروگاه های حرارتی و کارخانه های مواد شیمیایی که از بالابرها استفاده می شود؛ مواد قابل اشتعال زیادی وجود دارند. استفاده از زنجیرهای بالابر معمولی در چنین مکان‌هایی ممکن است سبب ایجاد جرقه و آتش سوزی شود؛ بنابراین به زنجیرهای ضد انفجار نیاز است.

زنجیر ضد انفجار از برنز بریلیوم و برنز آلومینیومی به عنوان روکش استفاده می کند. با توجه به ویژگی های این مواد، جرقه ناشی از برخورد وجود نخواهد داشت و امکان وقوع حوادث انفجاری از بین می رود.

چگونه از آسیب به زنجیر باربرداری جلوگیری کنیم؟

استفاده نامناسب از زنجیرهای باربرداری سبب کاهش عمر آنها می شود. بهتر است هنگام کار با این زنجیرها نکات زیر را مد نظر قرار دهیم.

• کاربر باید از زنجیر مطابق با مشخصات عملیاتی آن استفاده کند. اضافه بار یا کشیدن اجسام سنگین به صورت مورب ممنوع است.
• اپراتور هنگام بلند کردن اجسام سنگین باید زنجیر را به طور پیوسته بکشد. کشیده شدن بیش از حد می‌تواند منجر به پاره شدن زنجیر شود.
• زنجیر باید در محیط خشک و دارای تهویه نگهداری شود.