تسمه

مقدمه

تسمه یک ماده ی انعطاف پذیر می باشد که از آن برای انتقال انرژی بین دو یا چند شفت استفاده می شود. جنس تسمه ها از چرم، پارچه و پلاستیک است. یکی از کاربردی ترین ابزار آلات صنعتی، تسمه می باشد. واحد اندازه گیری تسمه ها، میلی متر یا اینچ است که  ملاک درست در تسمه ی خارجی میلی متر و در تسمه ی داخلی اینچ می باشد.

بررسی انواع تسمه

تسمه ها با توجه به قدرت مورد نیازشان و فاصله ی بین دو محور به 6 دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیرهستند:

1- تسمه ی تخت: برای فاصله های طولانی استفاده می شود.

2- تسمه ی گرد: مورد استفاده برای انتقال نیروی کم و کوچک می باشد.

3- تسمه ی V شکل یا ذوزنقه: برای انتقال مقدار زیادی از نیرو به کار می رود که انواع مختلفی دارد. ما در ادامه، چند مورد از پرکاربرد ترین آن ها را توضیح می دهیم:

• تسمه ی چند شیار قطعه ای است که از ترکیب چند تسمه ی v شکل ساخته شده است. این قطعه نقش بسیار مهمی در انتقال قدرت دارد.
• مورد بعدی تسمه ی آج دار است. این قطعه از ادغام تسمه ی تخت و v شکل به وجود می آید. از این قطعه داخل دستگاه های خانگی مانند میکسر، ماشین لباسشویی، و غیره استفاده می شود.
• تسمه ی تایمینگ یا دندانه دار مورد بعدی می باشد. از این قطعه به جهت جابه جایی نیرو و چرخش استفاده می شود.

مزایای تسمه ی تخت

یکی از  انواع تسمه ها، تسمه ی تخت می باشد که توان و سرعت بالایی دارد. 8 مورد از مزایای تسمه ی تخت  به شرح زیر می باشند:

1- ارائه ی قدرت بالا در سرعت بالا

2- عملکرد کم صدا

3- راندمان بالا

4- افت خمشی کوچک

5- انعطاف پذیری بالا

6- بدون نیاز به شیار

7- عمر طولانی

8- تقویت کردن آن برای استحکام بیشتر.

ویژگی های مدل گرد

تسمه ی گرد، یکی دیگر از انواع تسمه های صنعتی می باشد که در کنترل حرکت و انتقال قدرت، کاربرد دارد. چند نمونه ی دیگر از ویژگی های تسمه ی گرد به شرح زیر می باشند:

1- موجود در اندازه ها و رنگ های مختلف

2- بدون ساییدگی

3- مقرون به صرفه

4- قوی و بادوام

5- پاک شوندگی راحت

6- متناسب با شکل های مختلف قرقره

7- تقویت کردن آن برای استحکام بیشتر.

مزایای مدل V شکل

تسمه ی V شکل، یکی از پرکاربرد ترین انواع تسمه های صنعتی می باشد و باعث کاهش لغزش ها می شود. 9 مورد از مزایای این تسمه به صورت زیر می باشند:

1- پایین بودن قیمت

2- نصب و راه اندازی آسان

3- قابل ساخت در اندازه های مختلف

4- کاربرد در تسمه های محرک با سرعت بالا

5- کارایی در سرعت بالا، تحمل بار زیاد، نیروی کششی بالا

6- موجود بودن در مقدار زیادی از اندازه، مقاومت و مواد

7- ظرفیت انتقال بالا در سرعت بالای تسمه

8- چیدمان فشرده

9- ترکیب با قرقره ی چند شیار، جهت بسیاری از مزایای عملیاتی.

تسمه ی v belt

تسمه های صنعتی ای که شامل تسمه ی انتقال نیرو و تسمه ی انتقال مواد می باشند. تسمه ی v belt، جزو تسمه های نیرو (پروانه) می باشد. کار این تسمه، انتقال قدرت موتور دستگاه و ماشین آلات از یک غلتک به غلتک دیگر است که در اکثر موارد، این انتقال در دورهای بالا رخ می دهد. تسمه های v شکل در صنایع سبک و سنگین استفاده می شوند. جنس آن ها از نخ و پلاستیک می باشد. این تسمه انواع مختلفی دارد:

1- تسمه ی  v belt روکش دار ساده

2- تسمه ی v belt دنده ای

3- تسمه ی v belt اسپیشیال روکش دار

4- تسمه ی v belt  اسپیشیال دنده ای

5- تسمه ی v belt چند خطی ساده.

تسمه شیاری

تسمه های شیاری، یکی از انواع تسمه های انتقال نیرو محسوب می شوند که وظیفه آن ها، ترکیب انعطاف پذیری بالای تسمه های تخت با عملکرد بالای تسمه های v شکل در انتقال توان دینامیکی می باشد. شاخصه های مهم تسمه شیاری، شامل موارد زیر هستند:

• عملکرد بی صدا و بدون لرزش
• مقاوم در برابر روغن و حرارت
• طول عمر مفید و بالا
• ثبات ابعادی
• کار در سرعت های بالا
• کارکرد مناسب با طول هایی با قطر کم.

مزیت های تسمه شیاری

دمای تسمه های شیاری از 40- تا 130+ درجه ی سانتی گراد است و به همین دلیل از این تسمه ها در خودرو سازی برای دینام، کولر و دیگر موارد، استفاده می شود. تسمه های شیاری دوطرفه در کارخانجات آرد نیز مورد استفاده قرار می گیرند. مزیت های تسمه های شیاری، شامل موارد زیر می باشند:

1- انتقال قدرت یا توان بالاتر

2- انعطاف پذیری بیشتر

3- مقاومت بالا در برابر پوسیدگی

4- مقاومت در برابر رطوبت و حرارت.

انواع تسمه های شیاری

 تسمه ها با توجه به ابعادشان، می توانند  220 شیار  با فاصله ی کم یا زیاد داشته باشند. تسمه ی Pk  در خودروسازی استفاده می شود. تسمه ی j به خاطر خاصیت کشسانی، برای موتورهایی با کمبود فضا مناسب است. تسمه ی H در ساخت ماشین آلات فوق سنگین کاربرد داشته و همین طور تسمه های PL، PJ و PM در ساخت ماشین آلات عمومی کاربرد دارند. تسمه های شیاری چند نوع می باشند:

PH(E) -1

PJ(E) -2

PK-3

PL-4

PM-5

PTB2-6 .

تسمه ی دندانه ای

تسمه ی دندانه ای به تسمه تایم معروف است و باعث کاهش لغزش می شود و زمان بندی حرکت را در پی دارد. این قطعه همچنین یکی از پرکاربرد ترین انواع تسمه ها نیز می باشد که در خودروها، مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از معایب این تسمه، هزینه ی بالای آن است. زمانی که تسمه در حال خراب شدن باشد، علائمی  دارد؛ مثلا ترک خوردن، پوسیدگی، خوردگی، ساییدگی و از بین رفتن قسمتی از دندانه ها.

تسمه های انتقال نیرو (پروانه)

 تسمه های انتقال نیرو (پروانه)  به شکل حلقه ای بسته، برای ماشین آلات صنعتی کاربرد دارند. تسمه ی دینام، تسمه ی پروانه یا تسمه ی مارپیچ، همگی از نام های تسمه ی انتقال نیرو می باشند. تسمه ی پروانه در واقع، نوعی کمربند برای انتقال قدرت است که وظیفه ی آن، انتقال نیروی گشتاور موتور به اجزای مختلف خودرو از جمله: واتر پمپ، اویل پمپ، دینام و سیستم تهویه ی مطبوع می باشد. لازم به ذکر است که به وجود آمدن هرگونه مشکلی در تسمه، باعث توقف عملکرد تمام اجزا می شود. تسمه ی دینام، یک یا دو تسمه ی جدا دارد که به دور اجزا می چرخند. اگر تسمه یکی باشد به آن تسمه ی مارپیچ می گویند؛ زیرا شکل آن، پیچ در پیچ است و به دور قرقره های مختلف می چرخد.

وظیفه ی تسمه ی دینام یا تسمه ی پروانه

دینام، تأمین کننده ی انرژی مورد نیاز قطعه های مختلف می باشد که انرژی اولیه ی این قطعه از موتور تامین می گردد. وظیفه ی اصلی تسمه ی دینام، برقراری ارتباط دینام با موتور و همچنین منتقل کردن نیروی چرخشی موتور به دینام می باشد. وظایف تسمه تایم به شرح زیر هستند:

• تأمین نیروی مورد نیاز دینام در سیستم برق خودرو
• تأمین نیروی چرخشی پمپ هیدرولیک فرمان
• تأمین گشتاور مورد نیاز واتر پمپ در سیستم خنک کننده ی خودرو
• تأمین انرژی مورد نیاز کمپرسور در سیستم تهویه ی مطبوع خودرو
• حرکت پروانه در سیستم خنک کننده ی خودرو.

کلام پایانی

یکی از قطعات مهم در صنایع، تسمه ها می باشند و حتی بدون تسمه، بسیاری از قطعات نمی توانند کار کنند. همان طور که در این مقاله گفته شد، تسمه ها انواع مختلفی دارند که با توجه به کارایی های آن ها، کاربردشان نیز متفاوت است. ما در این مقاله به شرح انواع تسمه ها و وظایف و مزایای آن ها پرداختیم. امیدواریم که این مطالب، برای شما مفید واقع شوند.