آشنایی با قلاویز

آشنایی با ابزارآلات رزوه زدن در صنایع

در ابتدا برای آشنایی با کاربرد و معنی لغت قلاویز باید ذکر کرد، زمانی که یک فرد صنعتگر نیاز به ایجاد دنده های پیچ دار در یک قطعه داشته باشد از این ابزار استفاده می کند. این ابزار را عموما در صنعت تراشکاری استفاده می کنند. لازم به ذکر است که این ابزار از پرکاربرد ترین ابزار در این صنعت است.

قلاویز نوعی از ابزار رزوه زنی نیزمی باشد که نسبتاً سایز کوچکی دارد. این ابزار معمولا به شکل استوانه ای است که روی سطح آن دندانه های ریزی وجود دارد. وظیفه اصلی دندانه های روی سطح این ابزار ایجاد رزوه در قطعات مورد نظر می باشد.

لازم است جهت درک بهتر از قلاویز و کاربرد های آن، توضیح کوتاهی در رابطه با رزوه زنی ارائه  دهیم. رزوه زدن به معنای ساده، یعنی یک سطح مقطع مشخص از یک قطعه را به صورت مارپیچی سوراخ کنید. از مهم ترین کاربردهای رزوه زدن می توان به اتصال بین دو قطعه اشاره کرد.

در این مقاله سعی بر آن است تا با این ابزار آشنا شویم. همچنین باید بدانیم که این ابزار به چند دسته تقسیم می شود. انواع آن را بشناسیم و با روش کار آن آشنا شویم.

انواع قلاویز

به طور کلی قلاویز ها را در دو دسته مکانیکی (ماشینی) غیر مکانیکی (دستی) تقسیم بندی می کنند. استفاده از این ابزار به صورت ماشینی معمولا با استفاده و کمک گرفتن از یک موتور و نیروی محرکه انجام می شود. در مدل دستی این ابزار هم از نیروی دست و فرد کمک گرفته می شود. همچنین برای مثال می توان به راست گرد و چپ گرد بودن این ابزار و مدل های اینچی و متریک نیز اشاره کرد. کاربرد این مدل ها معمولا بر اساس نظر کاربر و نوع عملیات انتخاب می شود.

جنس قلاویز ها معمولا از فولاد کربنی می باشد. دلیل انتخاب جنس این ابزار و ساخت آن از فولاد کربنی این است که از این ابزار، جهت رزوه زدن درون قطعات با متریال و جنس های مختلف بهره می برند. انتهای این ابزار، به صورت چهار پهلو ساخته شده، دلیل طراحی چهار پهلوی این ابزار این است که به راحتی در دسته قلاویز فیکس گردد.

معرفی قلاویز دستی و ماشینی

برای آشنایی با کاربری قلاویز دستی باید بدانیم که این ابزار تشکیل شده از 4 ردیف دندانه های ریز است. زمانی که این ابزار را درون قطعه مورد نظر به صورتی چرخشی فرو می بریم، دندانه و رزوه هایی در قطعه ایجاد می کنیم. زمانی که روی سطح قطعه با این ابزار شیار ایجاد می کنیم، براده هایی از آن تولید می گردد که این براده ها  به وسیله همان شیار های سطح ابزار از قطعه خارج می شوند.

در رابطه با نحوه پیشرفت کار و سرعت عمل عملیات هنگام استفاده از این ابزار، لازم به ذکر است که به دلیل استفاده از نیروی دست سرعت کمتری نسبت به نوع مکانیکی آن دارد. حال آن که همین قلاویز دستی با سه روش در عملیات تراشکاری و یا رزوه زنی کاربرد دارد.

قلاویز پیشرو ابزاری است که دارای یک خط باریک در انتها می باشد که عملیات براده برداری و رزوه زنی را تکمیل می نماید. قلاویز میان رو مانند پیشرو در انتهای خود خط باریکی دارد، با این تفاوت که به جای یک خط دو خط دارد، در نتیجه در لایه های عمیق قطعه نفوذ کرده و براده برداری کامل تری را نسبت به نوع اول انجام می دهد.

حالت بعدی قلاویز پس رو می باشد. که در این مرحله رزوه کاری تکمیل می شود و دنده های مورد نظر روی سطح قطعه ایجاد می گردد.

قلاویز ماشینی به دستگاه های تراشکاری متصل می گردد و نوع به روز تر و پیشرفته تر از دستی است. این نوع  ابزار نسبت به دستی سرعت پیشرفت کار بالاتری دارد. لازم به ذکر است که این ابزار در دسته ماشینی شامل دو مدل مستقیم و مارپیچ است. به طور کلی از مارپیچ آن برای رزوه زدن در قطعاتی که انتهای آن باز است استفاده می شود. از نوع مستقیم آن برای قطعاتی که انتهای آن بسته است استفاده می گردد.